29 de nov. de 2012

O gíglico de Julio Cortázar

No seu afán lúdico e creativo, a algúns escritores déuselles por inventar novos idiomas para as súas obras. E certamente as súas cabeciñas deron para moito: as linguas élficas de J. R. R. Tolkien para O hobbit (1937) e O señor dos aneis (1954); o nadsat, de Anthony Burgess para A laranxa mecánica (1962); a neolingua, de George Orwell para 1984 (1949); o cityspeak, de Philip K. Dick para Soñan os androides con ovellas eléctricas? (1968), que inspirou o filme Blade Runner; o klingon, do lingüista Marc Okrand, para a serie de televisión Star Trek (1966)...

Cada unha destas linguas de ficción pode dar para unha futura entrada no blog, mais nesta imos centrarnos no gíglico, un delicioso idioma creado por Julio Cortázar.



O que acabamos de escoitar é a voz do propio Cortázar lendo o capítulo 68 de Rayuela, obra mestra da literatura ludolingüística. Este relato, que describe un apaixonado encontro erótico, está escrito enteiramente en gíglico, unha lingua coa mesma sintaxe e morfoloxía ca o castelán, mais con importantes variacións nas palabras con significado léxico: substantivos (ofernulio, agopausa...), adxectivos (jadehollante, eterfurosa...) e verbos (tordular, entreplumar...). Con todo, o máis curioso é que o poder evocador do gíglico fai que o texto, no seu conxunto, sexa doadamente comprensible.

O mesmo sucede con estoutro vídeo no gíglico de Cortazar. Trátase dunha adaptación do relato «La inmiscusión terrupta» (que tamén recollemos despois), da obra Último round. Esta curtametraxe, rodada nos xardíns de San Carlos da Coruña, foi realizada como práctica académica de Comunicación Audiovisual (UDC) e conta coa locución da poeta Estíbaliz Espinosa.

La inmiscusión terrupta
Como no le melga nada que la contradigan, la señora Fifa se acerca a la Tota y ahí nomás le flamenca la cara de un rotundo mofo. Pero la Tota no es inane y de vuelta le arremulga tal acario en pleno tripolio que se lo ladea hasta el copo.
–¡Asquerosa! –brama la señora Fifa, tratando de sonsonarse el ayelmado tripolio que ademenos es de satén rosa. Revoleando una mazoca más bien prolapsa, contracarga a la crimea y consigue marivolarle un suño a la Tota que se desporrona en diagonía y por un momento horadra el raire con sus abroncojantes bocinomias. Por segunda vez se le arrumba un mofo sin merma a flamencarle las mecochas, pero nadie le ha desmunido el encuadre a la Tota sin tener que alanchufarse su contragofia, y así pasa que la señora Fifa contrae una plica de miercolamas a media resma y cuatro peticuras de ésas que no te dan tiempo al vocifugio, y en eso están arremulgándose de ida y de vuelta cuando se ve precivenir al doctor Feta que se inmoluye inclótumo entre las gladiofantas.
–¡Payahás, payahás! –crona el elegantiorum, sujetirando de las desmecrenzas empebufantes. No ha terminado de halar cuando ya le están manocrujiendo el fano, las colotas, el rijo enjuto y las nalcunias, mofo que arriba y suño al medio y dos miercolanas que para qué.
–¿Te das cuenta? –sinterruge la señora Fifa.
–¡El muy cornaputo! –vociflama la Tota.
Y ahí nomás se recompalmean y fraternulian como si no se hubieran estado polichantando más de cuatro cafotos en plena tetamancia; son así las tofifas y las fitotas, mejor es no terruptarlas porque te desmunen el persiglotio y se quedan tan plopas.

Que? Animádesvos a crear os vosos propios textos nesta lingua de ficción? Aquí e aquí podedes atopar algúns exemplos de creacións en «galegíglico» para vos inspirar.

Ningún comentario:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...